Sivrice (Elazığ) – Doğanyol (Malatya) Depremi Ön Değerlendirme Raporu

24 Ocak 2020 tarihinde saat 20:55’de Elazığ’ın Sivrice ilçesine bağlı Çevrimtaş, Doğanbağı, Kalabaş, Kılıçkaya ve Ilınca köyleri yakınlarında Mw: 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir. Deprem Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığından alınan bilgilere göre yerin 8.0 km derinliğinde ve 38.3593 enlem ve 39.0630 boylam da meydana gelmiştir.

Deprem yaklaşık 600 km uzunluğunda olan sol yönlü doğrultu atımlı Doğu Anadolu Fayının, Pütürge segmenti üzerinde meydana gelmiştir. Bu bölgede en son bundan 145 yıl önce 1875 yılında yaklaşık 7.0 büyüklüğünde ve 112 yıl önce 1908 yılında 6.1 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir.  Türkiye’de meydana gelen her depremden sonra bizimde dahil olduğumuz birçok yerbilimci ve deprem mühendisi Doğu Anadolu fayı üzerinde uzun zamandır büyük bir deprem olmadığı dolayısıyla bu fay üzerinde büyük bir deprem olma ihtimalinin her geçen yıl artmakta olduğu uyarılarını her ortamda dile getiriyordu. Nitekim bu öngörüler 24 Ocak 2020 tarihinde gerçekleşerek Mw: 6.8 büyüklüğündeki bir depremle başta Sivrice, Doğanyol ve Pütürge ilçe ve köyleri olmak üzere bölgede önemli hasarlar, can kayıpları ve yaralanmalara neden olarak kendini göstermiştir. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından işletilen kuvvetli yer hareketi şebekesine ait 164 ivmeölçer ile yapılan ön değerlendirme sonuçlarına göre en büyük ivme Sivrice istasyonunda Doğu-Batı bileşeninde 292.77 gal olarak ölçülmüştür. Bunu 239.24 gal ile Pütürge istasyonundaki kayıt izlemiştir. Bu değerler hem 2019 yılında yürürlüğe giren yeni deprem tehlike haritasının hem de 1996 yılından 2019 yılına kadar yürürlükte kalan eski deprem bölgeleri haritasının ön gördüğü kuvvetli yer hareketi değerlerinin altında kalmıştır.

Artık ülke olarak süratli bir şekilde deprem gerçeği gündemine ve deprem risklerinin azaltılması çalışmalarına odaklanarak başta İstanbul olmak üzere bütün illerimizi depreme dayanıklı hale getirmeliyiz. Özellikle mekânsal planların, çevre düzeni planlarının ve imar planlarının mutlaka deprem tehlikesi ve diğer afetler açısından tehlikelerini göz önüne alarak hazırlanmalarını sağlamalıyız. Zemin etüt çalışmalarının da mutlaka yerinde denetimi esas alacak şekilde yapı denetim sistemi içine alınması gerekir. 7269 sayılı afet kanunu, 3194 sayılı imar kanunu, 6306 sayılı Afet Riskli Alanların Dönüştürülmesi, 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu, 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu, Mekânsal  Planlar Yapım yönetmeliği gibi deprem ve afetle ilgili kanun ve yönetmeliklerin bir bütüncül bakış açısıyla ve birbirini tamamlayacak ve eşgüdüm halinde çalışmayı sağlayacak şekilde yeniden değerlendirilerek revize edilmesi oldukça yararlı olacaktır. Hem yaygın hem de örgün eğitim kapsamında deprem ve afete yönelik olarak yapılan eğitimlerin kalite ve sayılarının artırılması ve bu eğitimlerin akredite olan kurumlar tarafından yapılması sağlanmalıdır. İlkokuldan üniversite eğitimine kadar bütün eğitim müfredatının Türkiye’nin afet gerçeği dikkate alınarak yeniden gözden geçirilmesi ve deprem başta olmak üzere diğer afetler ve afet yönetimi konuları ile ilgili derslerin ve/veya konuların müfredata eklenmesi sağlanmalıdır.

Gazi Üniversitesi olarak depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allahtan rahmet, yakınlarına başsağlığı ve yaralı vatandaşlarımıza acil şifalar dileriz. Başta bölge halkı olmak üzere herkese geçmiş olsun dileklerimizi iletiriz.